Bác sĩ Hương mến chào ba mẹ và các bạn. Khi thấy con thường xuyên hắt hơi, sổ mũi, ngạt mũi kéo dài, nhiều bố mẹ thường nghĩ đơn giản là con bị cảm lạnh hoặc viêm xoang. Thế nhưng, thực tế có một “kẻ giấu mặt” thường gặp ở trẻ em – đó là viêm mũi dị ứng. Điều đáng lưu ý là, viêm mũi dị ứng không chỉ làm bé khó chịu ở mũi mà còn có mối liên quan mật thiết với hen suyễn, một bệnh lý mạn tính đường hô hấp rất hay gặp ở trẻ nhỏ.
Trong bài viết này, bác sĩ Hương sẽ giúp ba mẹ hiểu rõ mối liên quan giữa hai bệnh lý này và tại sao việc phát hiện sớm lại quan trọng đến vậy.
1. Mối liên quan chặt chẽ giữa viêm mũi dị ứng và hen suyễn
Nhiều nghiên cứu lớn trên thế giới đã chứng minh:
- Khoảng 80% bệnh nhân hen phế quản có kèm viêm mũi dị ứng.
- 40–60% bệnh nhân viêm mũi dị ứng cũng có kèm theo hen phế quản.
Con số này cho thấy, viêm mũi dị ứng và hen suyễn không tồn tại một cách tách biệt, mà thực chất có “sợi dây” kết nối vô cùng chặt chẽ. Trẻ bị viêm mũi dị ứng kéo dài thường có nguy cơ cao tiến triển thành hen suyễn, đặc biệt nếu trong gia đình có tiền sử hen hoặc các bệnh dị ứng khác.
2. Vì sao viêm mũi dị ứng và hen suyễn lại liên quan?
Câu trả lời nằm ở cơ chế dị ứng. Dị ứng là phản ứng bất thường của hệ miễn dịch khi tiếp xúc với các yếu tố tưởng chừng vô hại như bụi nhà, phấn hoa, lông thú, nấm mốc, hay thậm chí là thức ăn.
Khi phản ứng dị ứng xảy ra, hệ miễn dịch của trẻ sẽ “phát tín hiệu báo động giả”, giải phóng ra các chất trung gian như histamine. Những chất này gây viêm, sưng nề, tiết dịch và co thắt ở các cơ quan khác nhau. Chính vì vậy, cùng một cơ chế dị ứng có thể biểu hiện đa dạng ở nhiều vị trí:
- Ở mắt → Viêm kết mạc dị ứng (mắt đỏ, ngứa, chảy nước mắt).
- Ở mũi → Viêm mũi dị ứng (ngạt mũi, chảy mũi trong, hắt hơi từng tràng).
- Ở da → Viêm da cơ địa, mề đay (ngứa, mẩn đỏ, khô da).
- Ở phế quản → Hen phế quản (ho, khò khè, khó thở).
- Ở tai → Viêm tai thanh dịch (dịch ứ trong tai giữa, giảm thính lực).
Do đó, nhiều em bé ban đầu chỉ bị chảy mũi, ngứa mũi, hắt hơi do viêm mũi dị ứng. Nhưng theo thời gian, tình trạng viêm lan xuống đường thở dưới, làm xuất hiện thêm các triệu chứng ho, khò khè, khó thở – dấu hiệu điển hình của hen suyễn.
3. Bản chất của “cặp đôi” viêm mũi dị ứng và hen suyễn
Bác sĩ thường gọi đây là “hội chứng mũi – phế quản”. Điều này có nghĩa là:
- Viêm mũi dị ứng và hen suyễn thực chất là hai biểu hiện khác nhau của cùng một bệnh lý dị ứng toàn thân.
- Chúng chỉ khác nhau ở cơ quan bị ảnh hưởng: mũi hay phế quản.
- Nếu không được kiểm soát, viêm mũi dị ứng có thể làm tăng nguy cơ khởi phát cơn hen và ngược lại, hen suyễn có thể trở nên nặng hơn khi viêm mũi dị ứng không được điều trị.
Nói cách khác, đây là một “cặp đôi song hành” – quản lý tốt bệnh ở mũi sẽ giúp giảm nguy cơ tái phát cơn hen, và kiểm soát tốt hen cũng giúp giảm tình trạng viêm mũi dị ứng.
4. Dấu hiệu cảnh báo để bố mẹ nhận biết sớm
Ba mẹ cần đặc biệt lưu ý nếu con có những biểu hiện sau:
- Viêm mũi dị ứng kéo dài: hắt hơi từng tràng, chảy mũi nước trong, ngạt mũi nhiều, tái đi tái lại.
- Ho, khò khè tái phát: đặc biệt về đêm, gần sáng hoặc sau vận động.
- Tiền sử gia đình: ông bà, cha mẹ, anh chị em có bệnh hen, viêm mũi dị ứng, viêm da cơ địa.
- Các dị ứng khác: trẻ có viêm da cơ địa, dị ứng thức ăn, dị ứng thuốc.
Nếu bé vừa có viêm mũi dị ứng, vừa có các cơn ho, khò khè lặp đi lặp lại, thì khả năng cao bé đã bắt đầu có hen suyễn.
5. Lời khuyên của bác sĩ
Điều quan trọng nhất là phát hiện sớm và kiểm soát kịp thời.
👉 Nếu bé nhà bạn có triệu chứng viêm mũi dị ứng kéo dài, kèm ho khò khè tái phát, hãy đưa con đi khám tại chuyên khoa Hen – Dị ứng Nhi khoa. Bác sĩ sẽ tiến hành các test dị ứng, đo chức năng hô hấp, từ đó chẩn đoán chính xác và xây dựng kế hoạch điều trị.
👉 Việc kiểm soát bệnh từ sớm sẽ giúp:
- Ngăn ngừa tiến triển thành hen phế quản nặng.
- Giúp trẻ duy trì chất lượng cuộc sống tốt, học tập và vui chơi bình thường.
- Giảm nguy cơ phải nhập viện cấp cứu do cơn hen.
👉 Ngoài ra, ba mẹ có thể hỗ trợ con bằng cách:
- Giữ môi trường sống trong lành, tránh bụi, khói thuốc, lông thú.
- Vệ sinh mũi họng thường xuyên bằng nước muối sinh lý.
- Tăng cường dinh dưỡng hợp lý, ngủ đủ giấc, vận động vừa sức.
- Tuân thủ hướng dẫn điều trị, tái khám định kỳ.
6. Kết luận
Viêm mũi dị ứng và hen suyễn ở trẻ nhỏ có mối liên quan chặt chẽ như hai “người bạn đồng hành không mong muốn”. Chúng đều bắt nguồn từ cùng một cơ chế dị ứng và có thể thúc đẩy nhau tiến triển nặng hơn nếu không được phát hiện sớm.
Bác sĩ Hương muốn nhắn nhủ đến các bậc phụ huynh: Đừng chủ quan với những triệu chứng hắt hơi, sổ mũi tưởng chừng đơn giản. Nếu bé có dấu hiệu viêm mũi dị ứng kéo dài, kèm ho khò khè tái phát, hãy đưa bé đến khám chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Phát hiện sớm – kiểm soát tốt – bé sẽ có một tuổi thơ khỏe mạnh, vui chơi và học tập tự do, không bị cản trở bởi những cơn ho hay khó thở.
Để được tư vấn thăm khám trực tiếp Phòng khám nhi Họa Mi với Ts – Bs Lê Thị Thu Hương, Quý Khách vui lòng bấm số HOTLINE 0918884666 hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY.
Tìm hiểu thêm thông tin y khoa:
Chat trực tiếp Fanpage Bác sĩ Hương
Facebook Fanpage Bác sĩ Hương
Kênh Youtube Bác sĩ Hương