Bác sĩ Hương mến chào ba mẹ và các bạn. Hen phế quản là bệnh mạn tính của đường hô hấp, thường gặp ở trẻ em, đặc biệt là những bé có cơ địa dị ứng. Nhiều bố mẹ chia sẻ rằng con mình cứ hay ho, khò khè, nhất là về đêm, nhưng không biết đó có phải dấu hiệu của hen không. Bài viết này sẽ giúp bố mẹ nhận diện những triệu chứng thường gặp ở trẻ bị hen phế quản, từ đó có hướng xử trí và chăm sóc đúng cách.
1. Ho khò khè về đêm và gần sáng
Một trong những đặc trưng của hen phế quản là cơn ho và khò khè xảy ra nhiều vào ban đêm hoặc gần sáng.
- Ban ngày, trẻ có thể chơi đùa bình thường, ít triệu chứng, nhưng đến đêm lại ho kéo dài, có khi làm bé thức giấc nhiều lần.
- Âm thanh khò khè nghe như tiếng “rít” khi trẻ thở ra, đặc biệt rõ khi bé nằm ngủ yên tĩnh.
- Nguyên nhân là về đêm, đường thở dễ bị co thắt hơn, niêm mạc tăng tiết dịch, khiến trẻ khó thở và phát ra tiếng khò khè.
👉 Nếu bố mẹ thấy con ban ngày khỏe, ban đêm lại ho khò khè dai dẳng thì nên nghĩ đến hen phế quản, chứ không đơn thuần là “ho cảm lạnh” nữa.
2. Ho khò khè sau gắng sức
Bố mẹ để ý, sau khi bé chạy nhảy, đá bóng, cười to hoặc khóc nhiều, con lại bắt đầu ho rũ rượi, thậm chí khò khè thở rít.
- Trẻ bị hen có đường thở “nhạy cảm” hơn bình thường. Chỉ cần gắng sức một chút, khí quản bị co lại, làm bé khó thở.
- Đây được gọi là “hen gắng sức” – một dạng biểu hiện khá điển hình ở trẻ.
- Một số bé không hề ho khi nghỉ ngơi, nhưng cứ vận động mạnh là ho ngay, khiến bố mẹ nhầm tưởng con “yếu sức” hoặc “bị cảm”.
👉 Nếu tình trạng này lặp lại nhiều lần, đặc biệt sau khi vận động, bố mẹ nên cho trẻ đi khám chuyên khoa hô hấp.
Trẻ thở khò khè khi ngủ
3. Ho khò khè khi thay đổi thời tiết hoặc gặp dị nguyên
Hen phế quản thường “bùng phát” khi có yếu tố kích thích từ môi trường:
- Thay đổi thời tiết: trời lạnh đột ngột, gió mùa, mưa ẩm hay chuyển mùa… là lúc cơn hen dễ xuất hiện.
- Dị nguyên: bụi nhà, lông thú cưng, phấn hoa, khói thuốc lá, mùi hương đậm đặc… đều có thể gây co thắt phế quản.
- Trẻ có thể đột ngột ho, khò khè, thậm chí khó thở khi tiếp xúc.
Bố mẹ nhiều khi thắc mắc: “Sao cứ trở trời là con lại khò khè?”, đó chính là đặc trưng của hen. Đường thở của bé “nhạy cảm” như chiếc cầu dao điện, chỉ cần tác động nhỏ là bật cơn hen ngay.
👉 Việc giữ môi trường sạch, hạn chế bụi, khói, tránh cho bé tiếp xúc với dị nguyên là biện pháp rất quan trọng trong phòng hen.
4. Yếu tố gia đình
Hen phế quản có tính di truyền và liên quan đến cơ địa dị ứng.
- Nếu bố hoặc mẹ từng bị hen, viêm mũi dị ứng, chàm, dị ứng thức ăn… thì con có nguy cơ cao mắc hen.
- Không phải trẻ nào cũng mắc, nhưng tỉ lệ cao hơn hẳn so với trẻ không có tiền sử gia đình.
- Ngoài ra, nếu anh chị em ruột trong nhà bị hen, nguy cơ của bé cũng tăng.
👉 Khi trẻ có yếu tố gia đình kèm theo các triệu chứng ho khò khè, bố mẹ càng cần cảnh giác sớm.
Yếu tố di truyền liên quan đến cơ địa dị ứng
Vì sao bố mẹ cần nhận biết sớm các triệu chứng?
- Hen phế quản nếu không kiểm soát tốt sẽ ảnh hưởng đến giấc ngủ, việc học, sự phát triển thể chất và tinh thần của trẻ.
- Nhiều phụ huynh nhầm lẫn hen với viêm phế quản, viêm phổi, dẫn đến lạm dụng kháng sinh, vừa không hiệu quả, vừa gây hại.
- Phát hiện sớm, điều trị đúng và kiểm soát tốt, trẻ hen vẫn có thể sống khỏe, học tập, vui chơi, vận động thể thao như các bạn cùng trang lứa.
Một vài ví dụ thực tế
- Bé Nam, 5 tuổi, ban ngày khỏe mạnh, nhưng cứ nửa đêm là ho rũ rượi, khò khè, khiến mẹ tưởng con “ho do lạnh quạt”. Sau khi đi khám, bác sĩ chẩn đoán hen phế quản và điều trị dự phòng, từ đó bé ngủ ngon hơn, sáng dậy khỏe khoắn.
- Bé An, 8 tuổi, sau mỗi buổi đá bóng về là thở khò khè, mẹ nghĩ con “yếu phổi”, nhưng thực chất đó là hen gắng sức. Khi được điều trị đúng, bé vẫn có thể chơi thể thao, chỉ cần biết cách phòng ngừa.
Lời kết – Tâm sự cùng ba mẹ
Hen phế quản không còn xa lạ, nhưng nhiều bố mẹ vẫn lúng túng khi nhận diện triệu chứng. Bác sĩ Hương muốn nhắn nhủ rằng:
- Hãy để ý đến thời điểm cơn ho xuất hiện: về đêm, sau vận động, khi thay đổi thời tiết.
- Đừng bỏ qua yếu tố gia đình – nếu bố mẹ từng dị ứng, hãy cảnh giác hơn.
- Nếu con ho khò khè lặp đi lặp lại, đừng tự ý dùng kháng sinh, mà hãy cho con đi khám sớm.
Hen phế quản không đáng sợ nếu được kiểm soát đúng. Trẻ vẫn có thể lớn lên khỏe mạnh, vui chơi và học tập như bao bạn khác. Và quan trọng hơn, bố mẹ sẽ không còn nỗi lo thấp thỏm mỗi khi đêm xuống hay trời trở gió.
Để được tư vấn thăm khám trực tiếp Phòng khám nhi Họa Mi với Ts – Bs Lê Thị Thu Hương, Quý Khách vui lòng bấm số HOTLINE 0918884666 hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY.
Tìm hiểu thêm thông tin y khoa:
Chat trực tiếp Fanpage Bác sĩ Hương
Facebook Fanpage Bác sĩ Hương
Kênh Youtube Bác sĩ Hương