Nếu đã từng chứng kiến con lên cơn hen giữa đêm, hẳn ba mẹ sẽ không bao giờ quên cảm giác tim đập thình thịch, hoảng loạn không biết phải làm gì trước tiếng con thở rít, ho sặc sụa, gương mặt tím tái. Đêm hôm khuya khoắt, bệnh viện thì xa, bố mẹ lại lo lắng cực độ. Chính vì vậy, việc hiểu rõ dấu hiệu cảnh báo, cách xử trí và phòng ngừa hen về đêm là vô cùng quan trọng để bảo vệ an toàn cho con.
Hãy cùng Bác sĩ Hương đi qua từng phần nhé.
✅ Dấu hiệu cảnh báo khi trẻ lên cơn hen giữa đêm
Hen phế quản là bệnh mạn tính với đặc điểm là cơn hen thường dễ xuất hiện về đêm hoặc sáng sớm. Những dấu hiệu ba mẹ cần đặc biệt lưu ý gồm:
- Ho khan hoặc ho có đờm, kéo dài, nhiều nhất vào ban đêm.
- Khò khè, thở rít – tiếng thở phát ra âm thanh giống tiếng “huýt sáo” khi không khí đi qua đường thở hẹp.
- Khó thở, thở nhanh, cánh mũi phập phồng, lồng ngực co kéo.
- Bé bứt rứt, tỉnh giấc liên tục, không thể ngủ sâu.
- Môi, đầu ngón tay có thể tím tái nếu cơn hen nặng.
Một số bé chỉ có biểu hiện “ho dai dẳng về đêm” mà không khò khè rõ rệt, khiến ba mẹ dễ nhầm với viêm phế quản hoặc cảm lạnh. Đây chính là “dấu hiệu vàng” cảnh báo bé bị hen tiềm ẩn.
✅ Cách xử trí khi trẻ lên cơn hen giữa đêm an toàn, khoa học
Khi thấy con khò khè, khó thở giữa đêm, điều quan trọng nhất là giữ bình tĩnh. Càng hoảng loạn, ba mẹ càng dễ làm sai, còn bé thì hoảng sợ khiến cơn khó thở nặng hơn.
Các bước xử trí khoa học như sau:
- Trấn an con và cho bé ngồi dậy hoặc nửa nằm nửa ngồi. Tư thế này giúp phổi giãn nở tốt hơn, giảm khó thở.
- Dùng thuốc giãn phế quản tác dụng nhanh (thường là bình xịt salbutamol/ventolin) theo đúng số nhát mà bác sĩ đã hướng dẫn trong kế hoạch kiểm soát hen của con.
- Nếu bé đã được kê buồng đệm (spacer) thì phải sử dụng đúng cách, vì đây là phương tiện giúp thuốc đi sâu vào phổi hiệu quả nhất.
- Theo dõi phản ứng của bé trong 15–20 phút. Nếu triệu chứng cải thiện (bé đỡ khò khè, thở nhẹ hơn), tiếp tục để bé nghỉ ngơi, theo dõi thêm.
- Cho bé uống nước ấm từng ngụm nhỏ để làm dịu đường thở.
- Mở cửa sổ thông thoáng hoặc bật máy lọc không khí nếu phòng kín, tránh khói bụi, mùi hương, thú cưng…
✅ Khi nào cần gọi cấp cứu và đến bệnh viện ngay
Không phải cơn hen nào cũng có thể xử trí tại nhà. Có những tình huống ba mẹ phải gọi cấp cứu ngay lập tức:
- Trẻ khó thở nhiều, không nói được thành câu, chỉ ú ớ từng từ.
- Thở nhanh, co kéo hõm ức, cánh mũi phập phồng mạnh.
- Môi, đầu ngón tay tím tái.
- Không đáp ứng sau khi đã dùng thuốc giãn phế quản theo hướng dẫn.
- Trẻ có dấu hiệu lơ mơ, kiệt sức, không còn sức để ho hay khóc.
Đây là tình trạng nguy hiểm, có thể dẫn đến suy hô hấp cấp, thậm chí đe dọa tính mạng nếu không được xử trí kịp thời.
✅ Những việc TUYỆT ĐỐI không nên làm khi trẻ đang lên cơn hen
Trong lúc rối loạn, nhiều ba mẹ vô tình làm những việc phản tác dụng:
- ❌ Tự ý cho con uống kháng sinh – hoàn toàn vô ích vì hen không phải do vi khuẩn gây ra.
- ❌ Cho uống thuốc ho, siro dày đặc – có thể làm đờm dính hơn, bé khó thở hơn.
- ❌ Ôm chặt hoặc dỗ bé khóc nhiều – khiến tình trạng ngạt thở nặng thêm.
- ❌ Trì hoãn việc đưa con đi viện vì nghĩ “đợi sáng mai sẽ đỡ”.
- ❌ Dùng thuốc của người khác mà không theo chỉ định bác sĩ.
Ba mẹ cần nhớ: Cơn hen có thể tiến triển rất nhanh từ nhẹ sang nặng. Do đó, chỉ một phút lúng túng hay quyết định sai lầm có thể gây hậu quả nghiêm trọng.
Tự ý cho con uống kháng sinh – hoàn toàn vô ích vì hen không phải do vi khuẩn gây ra.
✅ Các biện pháp phòng ngừa hen tái phát về đêm hiệu quả
Phòng bệnh vẫn quan trọng hơn chữa bệnh. Để hạn chế tối đa việc con tái phát cơn hen vào ban đêm, ba mẹ cần:
- Dùng thuốc kiểm soát hen hàng ngày (như corticoid hít liều thấp) theo đúng phác đồ bác sĩ kê, ngay cả khi con không có triệu chứng.
- Tránh các yếu tố khởi phát cơn hen: bụi nhà, lông thú nuôi, khói thuốc lá, phấn hoa, mùi hóa chất, thay đổi thời tiết đột ngột.
- Giữ ấm cho trẻ khi ngủ, đặc biệt vào ban đêm và sáng sớm khi nhiệt độ xuống thấp.
- Duy trì phòng ngủ thoáng mát, sạch sẽ; giặt chăn ga gối định kỳ bằng nước nóng để diệt bụi mạt.
- Tăng cường dinh dưỡng hợp lý: bổ sung nhiều rau quả giàu vitamin C, E, omega-3 (cá hồi, hạt óc chó…) giúp giảm viêm đường thở.
- Rèn luyện thể lực phù hợp như bơi, đạp xe nhẹ nhàng để tăng sức đề kháng và dung tích phổi.
- Khám định kỳ và luôn có sẵn “Kế hoạch hành động hen” (Asthma action plan) để xử trí kịp thời.
Lời kết
Ba mẹ thân mến,
Hen phế quản ở trẻ không nguy hiểm nếu được quản lý đúng cách, nhưng sẽ trở thành ác mộng nếu ba mẹ lúng túng giữa đêm khi con lên cơn. Hãy nhớ:
- Nhận diện sớm dấu hiệu cảnh báo.
- Thực hiện đúng các bước xử trí khoa học tại nhà.
- Biết rõ khi nào cần gọi cấp cứu ngay.
- Tránh các hành động sai lầm.
- Luôn chủ động phòng ngừa cơn hen tái phát về đêm.
Chỉ cần chuẩn bị kỹ và giữ bình tĩnh, ba mẹ hoàn toàn có thể biến những đêm đáng sợ trở thành những đêm an toàn, ấm áp cho con.
Để được tư vấn thăm khám trực tiếp Phòng khám nhi Họa Mi với Ts – Bs Lê Thị Thu Hương, Quý Khách vui lòng bấm số HOTLINE 0918884666 hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY.
Tìm hiểu thêm thông tin y khoa:
Chat trực tiếp Fanpage Bác sĩ Hương
Facebook Fanpage Bác sĩ Hương
Kênh Youtube Bác sĩ Hương