Ba mẹ thân mến, khi con bị ho, khò khè, thở rít, nhiều cha mẹ thường băn khoăn: “Không biết con bị viêm phế quản hay là hen phế quản?”. Thực tế, trên lâm sàng, hai bệnh này có triệu chứng rất giống nhau: ho, khò khè, chảy mũi, thậm chí bác sĩ còn nghe thấy tiếng rít trong lồng ngực.
Nhưng điều quan trọng là: bản chất và cách điều trị của hai bệnh này hoàn toàn khác nhau. Nếu nhầm lẫn, việc điều trị có thể không hiệu quả, con dễ tái phát hoặc thậm chí phải nhập viện nhiều lần. Hãy cùng Bác sĩ Hương phân tích rõ để ba mẹ hiểu và yên tâm đồng hành cùng con nhé.
👉 Viêm phế quản là gì?
Viêm phế quản thường xảy ra ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi. Đây là tình trạng viêm nhiễm cấp tính ở niêm mạc phế quản, chủ yếu do virus gây ra (như RSV, cúm, adenovirus…).
Một số đặc điểm chính:
- Thường diễn ra cấp tính, sau khi trẻ bị nhiễm siêu vi đường hô hấp.
- Biểu hiện bằng ho, khò khè, có thể kèm sốt, sổ mũi.
- Cơn bệnh thường kéo dài từ 7–10 ngày, sau đó trẻ hồi phục.
- Điều trị chủ yếu là hỗ trợ triệu chứng: uống nhiều nước, hạ sốt, giữ đường thở thông thoáng.
📌 Điều quan trọng: Viêm phế quản cấp tính thường chỉ xuất hiện 1 đợt, ít khi tái đi tái lại nếu trẻ không có cơ địa dị ứng đặc biệt.
Viêm phế quản ở trẻ em
👉 Hen phế quản là gì?
Hen phế quản lại khác hẳn. Đây là một bệnh viêm mạn tính đường thở, không phải bệnh cấp tính. Đặc điểm chính của hen là:
- Đường thở của trẻ luôn trong tình trạng sưng nề và rất nhạy cảm.
- Khi gặp yếu tố kích thích (bụi, lông thú, phấn hoa, khói thuốc, thời tiết lạnh, virus…), phế quản co thắt lại → gây cơn khó thở, khò khè, ho nhiều.
- Hen tái phát nhiều lần chứ không chỉ 1 đợt.
Hen có tính chất gia đình và liên quan chặt chẽ đến cơ địa dị ứng:
- Những bé có tiền sử viêm da cơ địa, viêm mũi dị ứng thường có nguy cơ cao tiến triển thành hen.
- Đây gọi là “hành trình dị ứng” (Allergic march): trẻ nhỏ bị viêm da cơ địa → lớn lên bị viêm mũi dị ứng → dễ tiến triển thành hen phế quản.
📌 Với hen, điều trị không chỉ cắt cơn khi khó thở, mà quan trọng hơn là điều trị dự phòng lâu dài để kiểm soát bệnh, giảm tái phát và bảo vệ lá phổi của trẻ.
Bé bị ho do hen phế quản
🔎 Làm sao để phân biệt?
Trên thực tế, việc phân biệt hen phế quản và viêm phế quản không phải lúc nào cũng dễ dàng, đặc biệt là ở trẻ nhỏ. Tuy nhiên, các bác sĩ sẽ dựa vào những yếu tố sau:
- Tiền sử gia đình: Nếu trong nhà có người mắc bệnh dị ứng (hen, viêm mũi dị ứng, viêm da cơ địa), nguy cơ bé bị hen sẽ cao hơn.
- Tiền sử cá nhân: Bé từng bị viêm da cơ địa, viêm mũi dị ứng trước đó.
- Số lần tái phát: Viêm phế quản thường chỉ xảy ra 1–2 đợt. Nếu bé liên tục bị ho, khò khè nhiều lần trong năm, đặc biệt về đêm, cần nghĩ nhiều đến hen.
- Triệu chứng điển hình: Hen thường ho dai dẳng, ho nhiều về đêm hoặc sáng sớm, dễ bị khởi phát khi vận động, thay đổi thời tiết.
- Tiêu chuẩn chẩn đoán: Bác sĩ có thể dùng các chỉ số tiên đoán hen ở trẻ (như Pediatric Asthma Index) để hỗ trợ xác định.
👉 Nhờ tổng hợp các yếu tố này, bác sĩ sẽ phân biệt rõ đâu là viêm phế quản cấp tính, đâu là hen phế quản mạn tính để xây dựng lộ trình điều trị chính xác.
⚕️ Điều trị khác nhau như thế nào?
Với viêm phế quản:
- Chủ yếu là điều trị triệu chứng: hạ sốt, uống nhiều nước, vệ sinh mũi họng, dinh dưỡng đầy đủ.
- Thuốc kháng sinh thường không cần thiết, vì đa phần do virus.
- Sau 1–2 tuần, bé sẽ hồi phục, ít khi tái phát.
Với hen phế quản:
- Cần hai nhóm thuốc song song:
- Thuốc dự phòng (controller): corticoid dạng hít (ICS) là “xương sống” để giảm viêm mạn tính.
- Thuốc cắt cơn (reliever): như Ventolin, giúp giãn phế quản nhanh khi bé khó thở.
- Quan trọng là phải dùng thuốc dự phòng hằng ngày, đều đặn, kể cả khi bé không có triệu chứng.
- Bên cạnh đó, cần kiểm soát môi trường, hạn chế tiếp xúc dị nguyên, và tái khám định kỳ.
👉 Điểm mấu chốt: Hen cần quản lý lâu dài, còn viêm phế quản thường chỉ cần điều trị một đợt.
🌱 Vai trò của cha mẹ trong chăm sóc
Để con không bị nhầm lẫn và được điều trị đúng hướng, cha mẹ có thể ghi nhớ:
- Quan sát kỹ triệu chứng: ho, khò khè có tái đi tái lại nhiều lần không? Bé có bị ho về đêm, sáng sớm?
- Ghi lại số lần bé lên cơn, thời gian kéo dài, có đáp ứng thuốc cắt cơn không.
- Giữ môi trường sống trong lành: không khói thuốc, hạn chế bụi, nấm mốc, nuôi thú trong phòng ngủ.
- Đưa con tái khám định kỳ để bác sĩ đánh giá và điều chỉnh thuốc kịp thời.
✅ Kết luận
Hen phế quản và viêm phế quản có triệu chứng khá giống nhau, nhưng bản chất hoàn toàn khác biệt:
- Viêm phế quản: bệnh cấp tính, do virus, điều trị một đợt là khỏi, ít tái phát.
- Hen phế quản: bệnh viêm mạn tính, tái đi tái lại, cần điều trị dự phòng lâu dài.
💡 Ba mẹ hãy nhớ: nếu con hay khò khè, ho kéo dài, đặc biệt về đêm và sáng sớm, đừng chỉ nghĩ đó là “viêm phế quản thông thường”. Hãy đưa con đến bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám và chẩn đoán chính xác.
👉 Khi được chẩn đoán sớm và điều trị đúng, bé hoàn toàn có thể sống khỏe mạnh, vui chơi và học tập bình thường như bao trẻ khác, mà không bị ám ảnh bởi những cơn khó thở.
Để được tư vấn thăm khám trực tiếp Phòng khám nhi Họa Mi với Ts – Bs Lê Thị Thu Hương, Quý Khách vui lòng bấm số HOTLINE 0918884666 hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY.
Tìm hiểu thêm thông tin y khoa:
Chat trực tiếp Fanpage Bác sĩ Hương
Facebook Fanpage Bác sĩ Hương
Kênh Youtube Bác sĩ Hương