Ba mẹ thân mến, có lẽ không gì khiến chúng ta lo lắng bằng những cơn ho khò khè, thở rít của con giữa đêm. Hen suyễn không chỉ làm bé khó thở, mất ngủ mà còn khiến cả gia đình luôn sống trong cảm giác bất an vì sợ bệnh tái phát. Nhiều cha mẹ e ngại thuốc, lo lắng tác dụng phụ nên đôi khi ngần ngại điều trị lâu dài cho con.
Thực ra, với kiến thức y khoa hiện đại, hen suyễn hoàn toàn có thể kiểm soát hiệu quả và an toàn, giúp bé phát triển bình thường như bao bạn khác. Trong bài viết này, bác sĩ Hương sẽ chia sẻ cùng ba mẹ những nguyên nhân khiến hen tái phát, lợi ích của thuốc dự phòng – đặc biệt là corticoid dạng hít – và các biện pháp chăm sóc tại nhà, để chúng ta cùng nhau giúp con “sống khỏe với hen” mà không lo tác dụng phụ.
1. Nguyên nhân vì sao hen suyễn tái phát liên tục
Hen suyễn là bệnh mạn tính của đường hô hấp, đặc trưng bởi tình trạng viêm mạn tính và co thắt đường thở. Ở trẻ nhỏ, hen có thể bùng phát nhiều lần khiến cha mẹ lo lắng, nhất là khi con vừa ổn định một thời gian ngắn đã lại lên cơn ho, khò khè, khó thở.
Nguyên nhân tái phát thường gặp gồm:
- Tiếp xúc dị nguyên: bụi nhà, lông thú, nấm mốc, phấn hoa… dễ kích hoạt cơn hen.
- Nhiễm siêu vi đường hô hấp: cảm cúm, viêm mũi, viêm họng là yếu tố khởi phát phổ biến ở trẻ.
- Thời tiết thay đổi: chuyển mùa, lạnh đột ngột, độ ẩm cao.
- Không tuân thủ điều trị dự phòng: nhiều cha mẹ ngừng thuốc khi thấy con hết triệu chứng, dẫn đến viêm đường thở âm ỉ tái phát.
- Yếu tố khác: khói thuốc lá, ô nhiễm không khí, hoạt động thể lực quá sức, căng thẳng tâm lý.
Điểm quan trọng là hen suyễn không đơn thuần là “bệnh lên cơn rồi thôi”, mà luôn tồn tại tình trạng viêm tiềm ẩn. Nếu chỉ chờ cơn hen mới xử trí, bé sẽ dễ bị tái phát và lâu dài ảnh hưởng phát triển phổi.
Trẻ bị ho khan kéo dài do hen suyễn
2. Lợi ích của thuốc dự phòng và cách dùng corticoid hít an toàn
Trong điều trị hen, có hai nhóm thuốc chính:
- Thuốc cắt cơn (giúp mở phế quản nhanh khi bé lên cơn khó thở).
- Thuốc dự phòng (kiểm soát viêm, giảm tần suất và mức độ cơn hen).
Corticoid dạng hít (ICS – Inhaled Corticosteroid) là nền tảng của điều trị dự phòng. Nhiều ba mẹ e ngại “corticoid” vì sợ tác dụng phụ, nhưng thực tế, dùng đường hít khác hẳn đường uống hay tiêm:
- Thuốc tác động trực tiếp lên đường thở, với liều rất nhỏ.
- Hầu như không đi vào máu, nên nguy cơ ảnh hưởng toàn thân (như chậm lớn, loãng xương) cực kỳ thấp.
- Khi dùng đúng kỹ thuật và đúng liều, lợi ích vượt trội: giảm tái phát, hạn chế nhập viện, giúp trẻ hoạt động bình thường như các bạn cùng trang lứa.
Cách dùng an toàn cho bé:
- Sử dụng theo hướng dẫn bác sĩ, không tự ý tăng hoặc giảm liều.
- Dùng buồng đệm (spacer) cho trẻ nhỏ để thuốc đi sâu vào phổi.
- Súc miệng hoặc uống nước sau khi xịt để tránh nấm miệng.
- Duy trì đều đặn, kể cả khi bé không có triệu chứng.
Khi cha mẹ hiểu rõ, corticoid hít không còn là “nỗi lo” mà trở thành “người bạn đồng hành” giúp con kiểm soát bệnh lâu dài.
Thuốc hít là lựa chọn đầu tiên trong cơn hen suyễn
3. Các biện pháp chăm sóc tại nhà
Điều trị hen không chỉ là dùng thuốc. Cha mẹ hoàn toàn có thể góp phần lớn trong việc giảm nguy cơ bùng phát bằng những biện pháp đơn giản hằng ngày:
a. Giữ môi trường sống sạch sẽ
- Vệ sinh nhà cửa, hút bụi thường xuyên, hạn chế thú cưng trong phòng ngủ.
- Tránh khói thuốc, khói bếp, hương liệu nồng.
- Giữ phòng thông thoáng, tránh ẩm mốc.
b. Dinh dưỡng hợp lý
- Chế độ ăn giàu rau xanh, hoa quả, giàu vitamin C, E, omega-3 giúp chống viêm và tăng miễn dịch.
- Hạn chế đồ ăn nhanh, nước ngọt có ga, thực phẩm nhiều chất bảo quản.
- Đảm bảo đủ cân nặng, tránh béo phì – vốn là yếu tố làm nặng thêm triệu chứng hen.
c. Tiêm phòng đầy đủ
- Tiêm vaccine phòng cúm, phế cầu giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp – một trong những “thủ phạm” hàng đầu gây khởi phát cơn hen.
d. Tập thở và vận động hợp lý
- Các bài tập thở bụng, thở mím môi giúp trẻ kiểm soát hơi thở khi lên cơn.
- Khuyến khích vận động vừa sức: đi bộ, bơi lội. Tránh gắng sức quá mức đột ngột.
e. Tái khám định kỳ
- Dù con đã ổn định, vẫn cần tái khám để bác sĩ đánh giá chức năng hô hấp, điều chỉnh thuốc phù hợp.
- Đây cũng là dịp ba mẹ được tư vấn kỹ năng xử trí cơn hen và cập nhật kiến thức mới.
Vệ sinh nhà cửa thường xuyên khi trẻ bị hen suyễn
Kết luận
Hen suyễn là bệnh mạn tính nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát được nếu ba mẹ hiểu rõ cơ chế bệnh, tuân thủ điều trị dự phòng bằng corticoid hít an toàn, kết hợp chăm sóc tại nhà đúng cách.
Một đứa trẻ kiểm soát hen tốt sẽ ít bỏ lỡ ngày đến trường, tham gia hoạt động thể thao thoải mái và có một tuổi thơ trọn vẹn. Điều quan trọng nhất là cha mẹ kiên nhẫn, đồng hành cùng bác sĩ, để bé không còn nỗi sợ mỗi khi ho khò khè, và gia đình cũng yên tâm hơn.
Ba mẹ hãy nhớ: kiểm soát hen suyễn không phải là “tránh thuốc”, mà là dùng thuốc đúng và đủ, kết hợp chăm sóc toàn diện – khi đó, con sẽ lớn lên khỏe mạnh mà không lo tác dụng phụ.
Để được tư vấn thăm khám trực tiếp Phòng khám nhi Họa Mi với Ts – Bs Lê Thị Thu Hương, Quý Khách vui lòng bấm số HOTLINE 0918884666 hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY.
Tìm hiểu thêm thông tin y khoa:
Chat trực tiếp Fanpage Bác sĩ Hương
Facebook Fanpage Bác sĩ Hương
Kênh Youtube Bác sĩ Hương