Hen phế quản ở trẻ nhỏ là một bệnh mạn tính đường hô hấp, đặc trưng bởi tình trạng viêm mạn tính và co thắt phế quản từng cơn. Nghe thì “quen quen” nhưng thực tế rất nhiều ba mẹ đã trải qua cảm giác hoảng sợ khi con lên cơn hen giữa đêm, thở khò khè, tức ngực, khó thở. Không ít bé phải nhập viện nhiều lần vì hen tái phát, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, học tập và tinh thần của cả gia đình.
Tin vui là: hen hoàn toàn có thể kiểm soát nếu ba mẹ tuân thủ những nguyên tắc khoa học. Bác sĩ Hương sẽ chia sẻ 3 lời khuyên cực kỳ quan trọng để giảm nguy cơ nhập viện vì hen tái phát, giúp bé sống khỏe mạnh, vui chơi, học tập bình thường như các bạn đồng trang lứa.
🌬️ Lời khuyên 1: Nhận biết và kiểm soát các yếu tố khởi phát cơn hen
Các yếu tố khởi phát cơn hen ở trẻ giống như “kẻ giấu mặt” – âm thầm kích hoạt phản ứng viêm và co thắt phế quản. Những yếu tố thường gặp bao gồm:
- Bụi nhà, lông thú nuôi, gián, nấm mốc
- Khói thuốc lá, khói nhang, khói bếp than
- Không khí lạnh, thay đổi thời tiết đột ngột
- Virus đường hô hấp (cúm, RSV, adenovirus…)
- Hoạt động gắng sức mạnh, cười to, khóc lâu
👉 Nhiệm vụ của ba mẹ là nhận diện và hạn chế tối đa sự tiếp xúc của con với các yếu tố này.
Một vài việc làm cụ thể:
- Giữ nhà cửa thoáng đãng, thường xuyên lau bụi, hút bụi thảm và ga gối.
- Hạn chế nuôi chó mèo nếu con bị dị ứng lông thú.
- Không hút thuốc trong nhà, tránh khói nhang, khói bếp than.
- Khi trời lạnh, cho trẻ đeo khẩu trang, quàng khăn, hít thở qua mũi thay vì miệng.
- Nếu dịch bệnh hô hấp đang lưu hành, cần chú ý vệ sinh tay, đeo khẩu trang khi ra ngoài.
📌 Thực tế cho thấy, 70–80% cơn hen ở trẻ nhỏ khởi phát sau nhiễm virus đường hô hấp. Do đó, kiểm soát nhiễm trùng hô hấp và tránh các yếu tố dị nguyên là bước đầu tiên và rất quan trọng trong hành trình bảo vệ lá phổi của con.
Trẻ bị hen suyễn thường nhạy cảm với nhiều yếu tố môi trường, và mùi hương
💊 Lời khuyên 2: Tuân thủ điều trị dự phòng mỗi ngày
Rất nhiều cha mẹ nghĩ rằng: “Con chỉ cần thuốc khi đang ho, khò khè thôi, còn ngày thường thì không cần.” Đây là một quan niệm sai lầm và là nguyên nhân khiến hen dễ tái phát, thậm chí nặng lên.
Hen suyễn là bệnh viêm mạn tính, nên thuốc dự phòng (controller) như corticoid hít liều thấp hoặc thuốc phối hợp chính là “chiếc ô” bảo vệ đường thở của con khỏi tình trạng viêm âm ỉ. Ngay cả khi trẻ không có triệu chứng, việc dùng thuốc dự phòng vẫn cần được duy trì đều đặn mỗi ngày.
Một số nguyên tắc vàng ba mẹ cần nhớ:
- Dùng thuốc đúng liều – đúng giờ theo chỉ định bác sĩ.
- Thực hành kỹ thuật hít đúng: Sử dụng buồng đệm cho trẻ nhỏ, đảm bảo bé hít thở đủ số lần.
- Luôn có thuốc cắt cơn (reliever) như Salbutamol bên mình để xử trí kịp thời nếu cơn hen xuất hiện.
👉 Nghiên cứu cho thấy, trẻ tuân thủ điều trị dự phòng tốt sẽ giảm đến 60–70% nguy cơ nhập viện vì hen tái phát. Vì vậy, thay vì lo lắng mỗi lần con khò khè, mẹ hãy kiên trì cùng con sử dụng thuốc dự phòng hằng ngày – đó chính là “chìa khóa vàng” để bé có một tuổi thơ khỏe mạnh.
Tại sao chúng ta không nên lạm dụng thuốc xịt cắt cơn hen suyễn
📅 Lời khuyên 3: Theo dõi triệu chứng và tái khám đúng lịch
Hen là bệnh cần được theo dõi và điều chỉnh liên tục. Mỗi bé có cơ địa và mức độ bệnh khác nhau, nên phác đồ điều trị cũng cần cá nhân hóa.
Ba mẹ nên:
- Ghi nhật ký triệu chứng: số lần ho, khò khè, khó thở, số lần phải dùng thuốc cắt cơn.
- Theo dõi giấc ngủ: trẻ có bị ho về đêm, thức giấc nhiều lần không?
- Quan sát hoạt động ban ngày: bé có mệt khi chạy nhảy, tham gia học tập không?
Bác sĩ sẽ dựa vào những thông tin này để đánh giá mức độ kiểm soát hen, từ đó điều chỉnh thuốc dự phòng phù hợp.
Tái khám đúng lịch cũng giúp:
- Phát hiện sớm các tác dụng phụ (nếu có) của thuốc.
- Được hướng dẫn kỹ thuật hít, thổi lại cho đúng.
- Cập nhật kế hoạch hành động cho cơn hen (Asthma Action Plan) phù hợp với từng giai đoạn.
👉 Nhiều mẹ chia sẻ: “Từ khi ghi nhật ký hen và đi khám đúng hẹn, bác sĩ chỉnh thuốc cho con hợp lý hơn, bé ít ho hẳn, ngủ yên cả đêm, không còn nhập viện nữa.”
✅ Kết luận
Hen phế quản ở trẻ nhỏ không đáng sợ nếu được kiểm soát đúng cách. Ba mẹ có thể giúp con tránh nhập viện bằng 3 nguyên tắc:
- Nhận biết và hạn chế các yếu tố khởi phát
- Tuân thủ thuốc dự phòng mỗi ngày, luôn có thuốc cắt cơn bên mình
- Theo dõi triệu chứng và tái khám đúng lịch với bác sĩ
Với 3 lời khuyên này, bé sẽ không còn là “khách quen” của bệnh viện nữa, thay vào đó là những ngày tháng vui vẻ, chạy nhảy, học tập bình thường như bao bạn nhỏ khác.
👉 Ba mẹ thân mến, nếu con bạn đang bị hen và bạn còn băn khoăn về cách dùng thuốc, cách kiểm soát yếu tố khởi phát hay cách theo dõi triệu chứng, hãy để Bác sĩ Hương đồng hành cùng gia đình bạn. Một kế hoạch kiểm soát hen cá nhân hóa sẽ là “lá chắn” vững chắc để bảo vệ lá phổi non nớt của bé.
Để được tư vấn thăm khám trực tiếp Phòng khám nhi Họa Mi với Ts – Bs Lê Thị Thu Hương, Quý Khách vui lòng bấm số HOTLINE 0918884666 hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY.
Tìm hiểu thêm thông tin y khoa:
Chat trực tiếp Fanpage Bác sĩ Hương
Facebook Fanpage Bác sĩ Hương
Kênh Youtube Bác sĩ Hương